Column Ton van Rijswijk

De Trias Politica en sociale media

Kortgeleden werd mij door een Haaksbergse scholier gevraagd of ik wellicht kon uitleggen wat het begrip “trias politica” betekent. Het begrip “trias politica” raakt de kern van onze hedendaagse democratie. Heel kort samengevat geeft de door de Franse rechtsgeleerde en filosoof  Montesquieu bedachte vorm aan welke basis waarde nog steeds ten grondslag ligt aan onze democratie: de scheiding der machten! De machten zijn: de wetgevende macht (eerste en tweede kamer = het parlement), de uitvoerende macht (ministers en staatssecretarissen) en de controlerende macht (de rechtspraak). Populair gezegd: de Tweede Kamer en Eerste Kamer stellen de wetten vast, de regering voert de wetten uit en de rechterlijke macht controleert de uitvoering van wetten. Het laatste op basis van onder meer de Grondwet en het Wetboek van Strafrecht.

De Trias Politica moeten we koesteren: we leven in een land, waarin we zelf kunnen uitmaken wie ons vertegenwoordigen bij de wetgevende macht: welke partijen het voor het zeggen krijgen straks in de Tweede en Eerste Kamer. Oh ja, ik weet, dat de door ons gekozen partijen het vrijwel nooit alleen voor het zeggen krijgen. Met een partij aan de macht stelt het overleg in de Tweede Kamer niets meer voor. Maar de bestaande machtsverdeling in de Kamers maakt het wel noodzakelijk, dat we als burger betrokken blijven. Via referendums of via ons lidmaatschap van een partij. Want alleen dan kunnen we blijven meedenken en beïnvloeden. De twee kamers controleren ook de ministers en staatssecretarissen. En de Rechterlijke Macht beoordeelt of de wetten goed worden uitgevoerd. Of doet uitspraken in strafzaken. Waar Kamerleden dus niets mee te maken hebben: zij horen de wetten vast te stellen, waar de rechters bij hun uitspraken rekening mee moeten houden. We moeten de Trias Politica vooral blijven koesteren. En nooit pleiten voor “sterke mannen” in plaats van ons parlement. En nooit pleiten voor een volksgericht in plaats van een doordachte en afgewogen rechterlijke uitspraak. We moeten trots zijn op ons democratische systeem. Maar misschien wel wat meer meedenken en doen in plaats van volstaan met onze onvrede te uiten op sociale media vanaf de zolderkamer.

Ton van Rijswijk