Column Ton van Rijwijk

Moeilijke afwegingen voor college en raad
College en gemeenteraad staan voor de behandeling van de kadernota, zeg maar de “inleidende beschietingen” voor de begroting 2025 en de meerjarenbegroting. Er liggen pittige (financiële) discussiepunten zoals de nieuwbouw voor het Assink, het wel of niet openhouden van de Wilder (voorlopig is het voorstel om open te blijven tot 2027), de finale beslissingen m.b.t. de voorzieningen, de toekomstige organisatie en financiering van De Kappen. Om er maar een paar te noemen. Tegelijkertijd worden de “zwarte” cijfers in de boekhouding van de gemeente bedreigd. Door een structureel lagere bijdrage vanuit het Rijk. Want zoals bekend wordt de “pot” van de gemeenten in ons land grotendeels gevuld door het Rijk. Dat gebeurt niet altijd 1:1, er werd de laatste jaren ook wel eens iets “over de heining gegooid”, waarop gelijktijdig werd bezuinigd. Zoals WMO en jeugdzorg. Ook werd door de vorige regering als een forse reductie van de rijksbijdrage aangekondigd in 2026. Dat jaar werd dan ook door de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) in koor met de diverse gemeenten het “ravijnjaar” genoemd. In het summiere kabinetsplan van de op dit moment aan bod zijnde coalitie zit nog geen signaal, dat het ravijnjaar van tafel gaat. En dus zijn de gemeenten zich aan het voorbereiden op een financiële terugval, probeert men met allerlei scenario’s te anticiperen op lastige keuzes. Zo ook de gemeente Haaksbergen, die zelfs een openbare hoorzitting organiseerde (maandag 3 juni) om de (mogelijk creatieve) oplossingen van de burgers aan te horen. Wat die hoorzitting heeft opgeleverd, was bij het schrijven van deze column natuurlijk nog niet bekend.

In elk geval heeft het college aangekondigd, dat er geen financiële beslissingen genomen mogen worden, die “onomkeerbaar” zijn. Dus geen omvangrijke verplichtingen, die beïnvloed kunnen worden door grote financiële tegenvallers. In die in is een gemeente eigenlijk net een gezin; je gaat geen huis kopen als je niet voor langere tijd de zekerheid hebt, dat aflossing en rente betaald kunnen worden. Daarnaast is de principiële keuze in de kadernota opgenomen, dat er bezuinigd moet worden, dat dat in de eerste plaats zal gebeuren op de taken, die de gemeente in feite voor de overheid uitvoert.  À propos: de voorziene achteruitgang in Rijksinkomsten kan niet gecompenseerd worden door bijvoorbeeld de woz-belasting evenredig te verhogen. Dat zou namelijk een verhoging van 60% betekenen. Dat is niet logisch, niet haalbaar en niet fatsoenlijk. En fundamenteel in strijd met de kabinetsplannen, die immers een bescheiden inkomensverbetering (gemiddeld natuurlijk) voor de burger zouden moeten opleveren. Er breekt een tijd van moeilijke keuzes aan.