Column Ton van Rijswijk

Na de verkiezingen: hoe nu verder?

Op het moment waarop ik deze column schrijf, is nog met geen zekerheid te schrijven waar we op 18 maart (de dag na de verkiezingen) aan toe zullen zijn. Trouwens ook op 18 maart weten we nog niets, want wie het met wie gaat doen is nog allesbehalve zeker. We leven tenslotte niet in een 2-partijensysteem (zoals in de VS) en we hebben ook geen kiesdrempel, dus konden we op liefst 37 partijen stemmen. De laatste peilingen wezen uit, dat er van die 37 wellicht 12 of 13 in de Tweede Kamer komen, dus dat maakt het op z’n minst iets overzichtelijker. Maar 13 blijft veel en bij die 13 zijn er, die qua programma verduiveld veel “van elkaar weg hebben”. Op rechts en op links is dat het geval. Je bent geneigd om te zeggen waarom gaan jullie niet gewoon samen? Dat geldt dan voor FvD, PVV en JA’21. En ook voor PvdA, GL en SP. Levert in elk geval een overzichtelijk rechts en links blok op, zou de keuze in de toekomst voor de kiezer veel duidelijker maken. Doe dan ook en passant ook nog even CDA, CU en Denk samen en je hebt een blok, dat de inspiratie in elk geval uit het geloof haalt. Oh ja, doe VVD (liberaal), D’66 (sociaalliberaal) en Volt dan maar in een liberaal-Europees blok en dan blijven er nog maar 4 “partijblokken” over. Oh ja, ik vergeet Bij1, vandaag nog op 1 zetel geschat. Weet ik niet zo goed raad mee.

Tja en dan begint de lange weg van de formatie. Wordt deze keer een hele moeilijke, als het drie of vier partijen worden, die een regering gaan vormen wordt het weer een regeerakkoord, dat bol zal staan van de compromissen en dat maakt het er nooit duidelijker op. Maar het is het voordeel en tegelijkertijd het nadeel van onze democratie: je kunt alleen wat bereiken met je programma als je bereid bent om met anderen samen te werken. Ik hou het op een voordeel.